МБУ «Дом народного творчества "Сайдам" муниципального образования "Жулейский наслег" Таттинского улуса Республики Саха (Якутия)»
kzdsajdam@mail.ru
Дьахтар сахалыы таҥаһа төһө сыаналаах буоларый?
Ыһыаҕы дьон бары, улаханныын-кыралыын, долгуйа күүтэллэр. Дьахталлар ыһыахха сылы быһа бэлэмнэнэн, халадаай ырбаахы тиктэрэллэр, сахалыы атах таҥаһын, илин-кэлин кэбиһэри, бастыҥаны атыылаһаллар, биитэр сакаастаан оҥортороллор.
Дьахтар сахалыы таҥаһын сыаната төһө буолара буолуой? Бу күннэргэ Дьокуускай куоракка араас маҕаһыыннары кэрийэн, сыананы үөрэтэн баран, маннык түмүккэ кэллим.
Халадаай: сыаната матырыйаалыттан уонна быһыытыттан-таһаатыттан тутулуктаах. Саамай боростуой халадаай 6-8 тыһыынчаттан саҕаланар, биллэр дизайнердар халадаайдарын 60-70 тыһыынчаҕа да атыылыыллар эбит. Холобур, «Хотой Бренд» маҕаһыыҥҥа быйыл саамай сыаналаах халадаайы 25 тыһыынчаҕа атыыласпыттар. Онон, халадаай орто сыаната — 12-16 тыһыынча диэн буолла.
Сахалыы киэргэллэр: үрүҥ көмүс илин кэбиһэр сыаната 37 тыһыынчаттан саҕалаан 200-тэн тахса тыһыынчаҕа тиийэр эбит. Көннөрү тимиртэн оҥоһуллубут илин кэбиһэр лаппа чэпчэки – 2-3 тыһыынча буолар. Бастыҥа сыаната 30-90 тыһыынчаҕа, бөҕөх – 45-90 тыһыынчаҕа тиийэр. Үрүҥ көмүс ытарҕа сыаната 3 тыһыынчаттан саҕаланар.
Атах таҥаһа: Саха сиригэр кэлиҥҥи сылларга сахалыы моһуоннаах дьахтар, эр киһи саппыкытын тигэн атыылыыр буоллулар. Онтубут сыаната араастаһар. Сыаната ортотунан 10 тыһыынча буолар эбит. Онтон «экокожаттан» оҥоһуллубут дьахтар саппыкыта быдан чэпчэки – 4500 солк.
Бу курдук, саха дьахтарын танаһа сүрдээх сыаналаах буолан тахсар. Баһыттан атаҕар диэри таҥнар буоллаҕына, уопсайа 150 тыһ. солк. тахса наада курдук диэн суоттаатыбыт.
Ушатова Нарыйаана.
Ааптар: Саха Сирэ
Дьахтар сахалыы таҥаһын сыаната төһө буолара буолуой? Бу күннэргэ Дьокуускай куоракка араас маҕаһыыннары кэрийэн, сыананы үөрэтэн баран, маннык түмүккэ кэллим.
Халадаай: сыаната матырыйаалыттан уонна быһыытыттан-таһаатыттан тутулуктаах. Саамай боростуой халадаай 6-8 тыһыынчаттан саҕаланар, биллэр дизайнердар халадаайдарын 60-70 тыһыынчаҕа да атыылыыллар эбит. Холобур, «Хотой Бренд» маҕаһыыҥҥа быйыл саамай сыаналаах халадаайы 25 тыһыынчаҕа атыыласпыттар. Онон, халадаай орто сыаната — 12-16 тыһыынча диэн буолла.
Сахалыы киэргэллэр: үрүҥ көмүс илин кэбиһэр сыаната 37 тыһыынчаттан саҕалаан 200-тэн тахса тыһыынчаҕа тиийэр эбит. Көннөрү тимиртэн оҥоһуллубут илин кэбиһэр лаппа чэпчэки – 2-3 тыһыынча буолар. Бастыҥа сыаната 30-90 тыһыынчаҕа, бөҕөх – 45-90 тыһыынчаҕа тиийэр. Үрүҥ көмүс ытарҕа сыаната 3 тыһыынчаттан саҕаланар.
Атах таҥаһа: Саха сиригэр кэлиҥҥи сылларга сахалыы моһуоннаах дьахтар, эр киһи саппыкытын тигэн атыылыыр буоллулар. Онтубут сыаната араастаһар. Сыаната ортотунан 10 тыһыынча буолар эбит. Онтон «экокожаттан» оҥоһуллубут дьахтар саппыкыта быдан чэпчэки – 4500 солк.
Бу курдук, саха дьахтарын танаһа сүрдээх сыаналаах буолан тахсар. Баһыттан атаҕар диэри таҥнар буоллаҕына, уопсайа 150 тыһ. солк. тахса наада курдук диэн суоттаатыбыт.
Ушатова Нарыйаана.
Ааптар: Саха Сирэ
Ньургуһуну эмкэ туһаныы
Сааскы бастакы сибэккибит, тоҥ буору тобулан тахсар ньургуһуммут нууччалыы аата "прострел" диэн. Нуучча омуга былыр дьиэ акылаатын уурарыгар муннуктарыгар ньургуһуннары уурар эбит – куһаҕан тыынтан харыстыыр, куһаҕан тыыны дьиэҕэ киллэрбэт диэн. "Стреляет" диэн тылтан аатын таһаарбыттар, куһаҕан тыыны ытыалаан кэбиһэр диэн суолталаах.
Ньургуһуну сахалар эмкэ былыр-былыргыттан тутталлар. Саҥа тыллан эрэр сибэккитэ ордук күүстээх. Сүһүөх ыарыыларыгар эмтээх сүмэһин оҥостон туттуу уруккуттан баар. Водкаҕа, испииргэ кутан, сылы-сылынан илдьэ сылдьан туттуохха сөп буолар. Испиир харааран хаалар, онон ыалдьар сири оҕунуохтанабыт.
Сорох дьон ньургуһун атан эрэр сибэккитин сиибит дииллэр. Оннук эмтэнии ньымата былыр баар этэ эрээри, билиҥҥи дьоҥҥо олус сэрэхтээх, барытын быһа сиэтэн кэбиһиэхтэрэ. Онон ньургуһун сибэккитин ыйыстар, сиир сатаммат, куртаҕы, оһоҕоһу бааһырдыахха сөп.
Былыр, элбэх эмп-томп суоҕар, сибэккини ыалдьар сир тириитигэр даҕайан, түөн курдук быһа сиэтэн, бааһырдан, ириҥэ көйбүтүн кэннэ ону сүүрдэн ыраастанабыт, эмтэнэбит дииллэр эбит.
Маны таһынан былыргы сахалар ньургуһун сибэккитин эминньэҕин сүөгэйгэ булкуйан маас оҥостоллоро. Ол маастарын чесоткаҕа, ыт ытырдаҕына кытта тутталлара. Силиһин кытта маас оҥорорго тутталлар эбит, ол эрэн билигин, бу "Кыһыл кинигэҕэ" киирбит үүнээйи буоларынан, оннук гынар сатаммат.
Бэйэм дьоҥҥо ньургуһунтан эмп оҥорон бэрсээччибин, ол эрэн эмтэнэ, имэрийтэрэ кэлбит киһиэхэ туттубаппын. Кэргэним сиһэ хам туттаҕына, сүһүөх араас дьарҕаларыгар туһанабын. Биһиги ньургуһуммутун манна олохсуйбут омуктар эмп оҥостон дойдуларыгар илдьэ баралларын, олус хайҕыылларын, "аптаах сибэкки" диэн ааттыылларын билэбин.
Тыынар уорганнара уонна тыҥа ыарыылаахтар ньургуһуннаах хонууга хаамаллара туһалааҕын былыргы сахалар билэллэрэ. Билиҥҥи дьаҥнаах кэмҥэ, салгын сии таарыйа, ньургуһун үүнэр сиригэр дьаарбайыахха сөп.
Ньургуһун – күүстээх дьааттаах үүнээйи, чугас тутан сыллыыр, сытырҕалыыр олус сэрэхтээх. Аллергиялыыр дьон улаханнык баалатыахтарын сөп.
Хатаран баран, ууга суурайан, убаҕас гынан иһэллэр эрээри, сатаабатахха, ол эмиэ кутталлаах эмп буолар. Маннык настойканан атах грибогун соттон эмтиэххэ сөп. Бронхикка түөһү оҕунуохтууллар.
Ньургуһун испииргэ да, ууга да оҥоһуллубут настойкатын эккэ ууран баран хам баайар, бэрэбээскилиир олох сатаммат. Киһи этин дириҥ баҕайытык быһа сиэн кэбиһиэн сөп. Көннөрү бистэн эрэ кэбиһэр ордук. Былыргы сахалар босхоҥ сытар, оҕустаран ыалдьыбыт киһиэхэ маас курдук тутталлара. Ону таһынан кыыл ииригирэр ыарыытыгар туһаналлара биллэр.
Аныгы дьон водкаҕа настойка оҥостуохтарын сөп. Бытыылканы арыйан баран онно толору атан эрэр сибэккини симэҕит. Хараҥа сиргэ 2 нэдиэлэ турдаҕына, эмпит ситэр, сөп буола-буола сахсыйан биэрэ сылдьыахха наада. Дьэ, ону олус өр илдьэ сылдьан туттабыт, хастыы эмэ сыл уһуннук барар, буорту буолбат. Күн уотугар туруорар сатаммат, оҕунуохтанарга эрэ барсар.
Төбөҕө венок өрөн кэтэр көннөрү киэргэниигэ эрэ барсар, онно туох да эмтэнии диэн суох.
Ньургуһун улуус аайы атын өҥнөөх. Ол эрэн эмин кыаҕа, күүһэ ханна баҕарар тэҥ. Күөх да, араҕас да ньургуһун эмтиир кыахтара биир.
https://kiinkuorat.ru/articles/nurgu-unu-emke-tu-anyy
Ньургуһуну сахалар эмкэ былыр-былыргыттан тутталлар. Саҥа тыллан эрэр сибэккитэ ордук күүстээх. Сүһүөх ыарыыларыгар эмтээх сүмэһин оҥостон туттуу уруккуттан баар. Водкаҕа, испииргэ кутан, сылы-сылынан илдьэ сылдьан туттуохха сөп буолар. Испиир харааран хаалар, онон ыалдьар сири оҕунуохтанабыт.
Сорох дьон ньургуһун атан эрэр сибэккитин сиибит дииллэр. Оннук эмтэнии ньымата былыр баар этэ эрээри, билиҥҥи дьоҥҥо олус сэрэхтээх, барытын быһа сиэтэн кэбиһиэхтэрэ. Онон ньургуһун сибэккитин ыйыстар, сиир сатаммат, куртаҕы, оһоҕоһу бааһырдыахха сөп.
Былыр, элбэх эмп-томп суоҕар, сибэккини ыалдьар сир тириитигэр даҕайан, түөн курдук быһа сиэтэн, бааһырдан, ириҥэ көйбүтүн кэннэ ону сүүрдэн ыраастанабыт, эмтэнэбит дииллэр эбит.
Маны таһынан былыргы сахалар ньургуһун сибэккитин эминньэҕин сүөгэйгэ булкуйан маас оҥостоллоро. Ол маастарын чесоткаҕа, ыт ытырдаҕына кытта тутталлара. Силиһин кытта маас оҥорорго тутталлар эбит, ол эрэн билигин, бу "Кыһыл кинигэҕэ" киирбит үүнээйи буоларынан, оннук гынар сатаммат.
Бэйэм дьоҥҥо ньургуһунтан эмп оҥорон бэрсээччибин, ол эрэн эмтэнэ, имэрийтэрэ кэлбит киһиэхэ туттубаппын. Кэргэним сиһэ хам туттаҕына, сүһүөх араас дьарҕаларыгар туһанабын. Биһиги ньургуһуммутун манна олохсуйбут омуктар эмп оҥостон дойдуларыгар илдьэ баралларын, олус хайҕыылларын, "аптаах сибэкки" диэн ааттыылларын билэбин.
Тыынар уорганнара уонна тыҥа ыарыылаахтар ньургуһуннаах хонууга хаамаллара туһалааҕын былыргы сахалар билэллэрэ. Билиҥҥи дьаҥнаах кэмҥэ, салгын сии таарыйа, ньургуһун үүнэр сиригэр дьаарбайыахха сөп.
Ньургуһун – күүстээх дьааттаах үүнээйи, чугас тутан сыллыыр, сытырҕалыыр олус сэрэхтээх. Аллергиялыыр дьон улаханнык баалатыахтарын сөп.
Хатаран баран, ууга суурайан, убаҕас гынан иһэллэр эрээри, сатаабатахха, ол эмиэ кутталлаах эмп буолар. Маннык настойканан атах грибогун соттон эмтиэххэ сөп. Бронхикка түөһү оҕунуохтууллар.
Ньургуһун испииргэ да, ууга да оҥоһуллубут настойкатын эккэ ууран баран хам баайар, бэрэбээскилиир олох сатаммат. Киһи этин дириҥ баҕайытык быһа сиэн кэбиһиэн сөп. Көннөрү бистэн эрэ кэбиһэр ордук. Былыргы сахалар босхоҥ сытар, оҕустаран ыалдьыбыт киһиэхэ маас курдук тутталлара. Ону таһынан кыыл ииригирэр ыарыытыгар туһаналлара биллэр.
Аныгы дьон водкаҕа настойка оҥостуохтарын сөп. Бытыылканы арыйан баран онно толору атан эрэр сибэккини симэҕит. Хараҥа сиргэ 2 нэдиэлэ турдаҕына, эмпит ситэр, сөп буола-буола сахсыйан биэрэ сылдьыахха наада. Дьэ, ону олус өр илдьэ сылдьан туттабыт, хастыы эмэ сыл уһуннук барар, буорту буолбат. Күн уотугар туруорар сатаммат, оҕунуохтанарга эрэ барсар.
Төбөҕө венок өрөн кэтэр көннөрү киэргэниигэ эрэ барсар, онно туох да эмтэнии диэн суох.
Ньургуһун улуус аайы атын өҥнөөх. Ол эрэн эмин кыаҕа, күүһэ ханна баҕарар тэҥ. Күөх да, араҕас да ньургуһун эмтиир кыахтара биир.
https://kiinkuorat.ru/articles/nurgu-unu-emke-tu-anyy
Бүгүн – Дьиэ кэргэн аан дойдутааҕы күнэ.
Дьиэ кэргэн аан дойдутааҕы күнүн ХНТ (ООН) Генеральнай ассамблеята 1993 сыллаахха олохтообута. Араас дойдуларга уопсастыбаннас болҕомтотун дьиэ кэргэн болҕомтотугар туһаайар сыаллаах.
Киирэн оонньоон аас
Мы зададим вам вопросы касаемо некоторых важных дат, событий и людей. Если вы живете в России, то вы точно должны знать ответы на все 10.
Викторина «КОСМОС»
